Politologu dhe profesori i Universitetit të Grazit, Florian Bieber, situatën në Ballkanin Perëndimor e cilëson të paqëndrueshme. “Marrëdhëniet janë të tensionuara, veçanërisht në Bosnje dhe Hercegovinë në nivel të brendshëm, si dhe ndërmjet Serbisë dhe Kosovës”. Ai thotë se ngurrimi për të marrë pjesë në zgjedhjet në Kosovë dhe gjithë ai imazh i censuruar i Serbisë, nën Vuçiqin, tregon mos interesimin e normalizimit real [të marrëdhënieve me Kosovën.
Biebe tha se Bashkimi Evropian nuk është në gjendje të jetë vërtet motori i transformimit dhe të ofrojë një rrugë të besueshme drejt anëtarësimit.
Siç shton ai, për fat të keq, lufta në Ukrainë nuk çoi në një dinamikë të re të integrimit të rajonit në institucionet perëndimore, përfshirë BE-në dhe NATO-n.
Bieber në një intervistë për “Danas” ka thënë se nuk sheh se Serbia nën pushtetin e presidentit Vuçiq po ecën në drejtim të stabilizimit të marrëdhënieve me fqinjët.
“Përpjekjet për të përmirësuar marrëdhëniet me Kosovën ishin të pasinqerta, siç e pamë nga reagimet shumë agresive ndaj kandidaturës së Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës – një hap që do të ishte plotësisht në përputhje me marrëveshjen e Ohrit, të cilën Serbia gjoja premtoi se do ta zbatonte”, thotë Bieber, transmeton Telegrafi.
Më tej ai thotë se “ngurrimi për të marrë pjesë në zgjedhjet në Kosovë dhe gjithë ai imazh i censuruar i Serbisë, nën Vuçiqin, tregon mos interesimin e normalizimit real dhe bën vetëm minimumin për të shmangur presionin nga Perëndimi”.
“Në mënyrë të ngjashme, kur bëhet fjalë për vendet e tjera të rajonit, Serbia nuk kërkoi realisht një dinamikë pozitive. Është e lidhur ngushtë edhe me revizionizmin historik të promovuar nga qeveria, me të cilin nuk merret. Mënyra se si Serbia u përball me disa aspekte të së kaluarës së saj në vitin 2000, kryesisht ndjek linjën dhe logjikën e Sllobodan Millosheviqit, duke mohuar krimet e luftës, duke u dhënë hapësirë të akuzuarve dhe të dënuarve, tani të liruar kriminelët e luftës. Dhe ajo [Serbia] nuk kërkon marrëdhënie shumë të mira me fqinjët e tij, veçanërisht ata me të cilët marrëdhëniet janë të vështira.
I pyetur nëse Vuçiq ka mundësi reale dhe dëshirë politike për ta udhëhequr rajonin drejt normalizimit, apo i konvenon një Ballkan i destabilizuar, Bieber mendon se Vuçiqit në një farë mënyre i konvenon stabiliteti dhe jostabiliteti.
“Ideja e një autokracie stabile, ky koncept bazohet në idenë e një premtimi. Dhe gjithmonë do të thosha premtimin e rremë të stabilitetit. Por kjo do të thotë gjithashtu se ekziston një nivel i caktuar paqëndrueshmërie. Vuçiq është një ‘zjarrfikës në rajon’. Kjo është arsyeja pse ai është i interesuar për destabilitet, të cilin më pas mund ta stabilizojë për t’ua shitur partnerëve perëndimorë dhe gjetkë. Dhe në njëfarë mënyre, këtë model, siç e ka sunduar brenda, e eksporton”.
Bieber thotë se “në një farë mënyre, mund ta shikoni Ballkanin e Hapur dhe iniciativat e tjera si një mënyrë për të shitur stabilitet. Por politikanët [serbë] promovojnë edhe idenë e një filiali të ‘Botës serbe’ dhe promovojnë rolin destabilizues të aktorëve politikë serbë në vendet fqinje. Dhe kështu ishte një lloj paqëndrueshmërie. Derisa nuk i zgjidh marrëdhëniet me fqinjët e saj, veçanërisht me veriun e Kosovës, nuk mund të jetë burim i stabilitetit në rajon dhe rajoni do të jetë gjithmonë i paqëndrueshëm”, transmeton Telegrafi.
Eksperti i çështjeve të Ballkanit, Bieber thotë se “Serbia si shtet autokratik gjithashtu nuk mund të jetë pozitive, sepse autokracitë ndikojnë negativisht në vendet fqinje në aspektin e zhvillimit demokratik. Dhe ky është një rol i keq që luan Serbia”.
Ai mendon se Perëndimi duket se ka ende njëfarë shprese te presidenti serb Vuçiq.
“Është e vështirë të kuptosh pse ata ende besojnë se ai mund të bënte diçka për çështje të caktuara, edhe pse duket se ekziston një besim shumë iluzionist. Por supozoj se prioriteti ishte të sigurohej që Rusia të mos kishte ndikim në Ballkan, dhe kjo e bëri Vuçiqin të rëndësishëm, jo sepse ai ishte anti-rus, por sepse ishte i vetmi lider i rëndësishëm në rajon. Dua të them, sigurisht, ne e dimë se Milorad Dodik ishte edhe më rus se ai, por ai është i vetmi lider domethënës që mund të ndalojë gjithashtu ndikimin rus”.
Bieber thotë se në një farë mënyre, kjo është ironike. “Kjo është e gjitha, ai është të dyja, duke u ballafaquar me Rusinë dhe mediat e tij duke promovuar marrëdhënie të mira me Rusinë, pastaj duke i ofruar Perëndimit t’i kontrollojë ose zvogëlojë ato. Dhe kjo do të thotë se ne vërtet kemi një situatë shumë paradoksale në të cilën Vuçiq në thelb po shet marrëdhëniet e tij të mira me Rusinë si një mënyrë për të bërë pazare me Perëndimin. Por e gjitha është një marrëdhënie transaksionale, jo një marrëdhënie pozitive, konstruktive”./Telegrafi