Avokati i Popullit, Naim Qelaj, ka adresuar sfidat e shumta me të cilat përballen pensionistët në Kosovë për realizimin e të drejtave të tyre. Ai vlerësoi vendimin e Gjykatës Supreme, i cili shpalli të paligjshëm udhëzimin administrativ që i detyronte të moshuarit të paraqiteshin personalisht për të dëshmuar se janë gjallë.
Në një prononcim për Ekonomia Online, Qelaj e quajti vendimin plotësisht të drejtë, por potencoi se sistemi pensional kërkon reforma rrënjësore për të eliminuar pengesat ndaj qytetarëve të moshuar. Ai shprehu shqetësimin se institucionet shpesh tejkalojnë kompetencat ligjore përmes akteve nënligjore, duke cenuar frymën e ligjit.
“Nuk i komentoj zakonisht vendimet gjyqësore, por ky i fundit është tejet i drejtë. Ndalimi i pensioneve për shkak të moslajmërimit me kohë përbën ndërhyrje direkte në një të drejtë të fituar me ligj. Është shqetësuese që aktet nënligjore shpesh tejkalojnë ligjet bazë, duke mohuar të drejta që ligji ua njeh qytetarëve,” u shpreh Qelaj.
Sipas tij, kjo praktikë e cenimit të parimit të ligjshmërisë nuk kufizohet vetëm tek pensionet. Ai përmendi rregulloret e doganave për personat me aftësi të kufizuara dhe kriteret e moshës për punësim, të cilat shpesh bien në kundërshtim me legjislacionin në fuqi.
“Kjo praktikë dëmton shtetin e së drejtës. Aktet nënligjore që nuk përputhen me ligjin cenojnë kushtetutshmërinë dhe parimet e sundimit të ligjit, ku asnjë vendim ekzekutiv nuk duhet të tejkalojë atë që është përcaktuar me ligj,” shtoi ai.
Avokati i Popullit kërkoi një reformë të gjerë pensionale që nuk fokusohet vetëm te vlerat monetare, por edhe te shërbimet sociale. Ai rikonfirmoi se hulumtimet e tyre tregojnë që pensionistët janë aktualisht kategoria më e diskriminuar në shoqërinë tonë.
“Në çdo segment ku kemi hetuar, kemi gjetur diskriminim ndaj pensionistëve. Mbështetja nuk duhet të jetë vetëm financiare për të siguruar ekzistencën, por duhet të përfshijë shërbime që garantojnë dinjitetin,” tha Qelaj, duke vënë theksin te mungesa e shërbimeve shëndetësore për personat mbi 65 vjeç, veçanërisht për ata me çrregullime të shëndetit mendor si Alzheimer.
Ai vuri në dukje se për shkak të mungesës së shërbimeve publike, barra bie mbi familjet. Për më tepër, pensionistët përballen me pamundësi për të marrë kredi apo sigurime shëndetësore private.
Gjykata Supreme ka sqaruar se përgjegjësia për verifikimin e statusit të pensionistëve i takon Ministrisë dhe jo qytetarit, duke e cilësuar suspendimin e pensionit si një masë të jashtëligjshme. Aktualisht, pensioni i moshës në Kosovë është 150 euro, ndërsa ai kontributpagues varion nga 218 deri në 318 euro. /lajmishqip.net