Ndërsa Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Moldavia sot edhe zyrtarisht kanë hyrë në skemat e SEPA-s, Kosova vazhdon të mbetet jashtë zonës më të rëndësishme evropiane për pagesa në euro. Kjo nuk është vetëm çështje “vullneti”, por një kombinim i pengesave ligjore, rregullatore dhe faktike. Pasoja është e prekshme: vlerësohet se Kosova humb të paktën 55 milionë euro në vit, para që sot shkojnë kryesisht në provizione dhe tarifa për transfere bankare ndërkombëtare (remitenca dhe pagesa tregtare).
Arsyeja kryesore ligjore lidhet me faktin se korniza themelore për sistemin bankar dhe pagesat nuk është përmbyllur plotësisht dhe akoma ka paqartësi juridike. Në veçanti, është raportuar se Ligji për Bankat (dhe paketat shoqëruese që prekin shërbimet e pagesave dhe standardet kundër pastrimit të parave/financimit të terrorizmit) është objekt shqyrtimi në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës. Kur një ligj kyç mbetet i kontestuar ose i pezulluar, edhe rregullat nënligjore dhe zbatimi praktik i standardeve që kërkohen për SEPA mbeten në pritje.
Arsyeja rregullatore lidhet me kriteret e European Payments Council (EPC), që vendos “portën hyrëse” për SEPA. Përfshirja nuk bëhet automatikisht vetëm pse përdoret euro. Kërkohet një “level playing field” me rregullat evropiane për pagesa dhe siguri financiare: harmonizim i standardeve të pagesave, mbikëqyrje e qëndrueshme, zbatim efektiv i masave AML/CFT dhe qartësi institucionale. Nëse këto elemente nuk janë të konsoliduara ligjërisht dhe praktikisht, procesi i pranimit bllokohet.
Arsyeja faktike/teknike ka të bëjë edhe me standardizimin ndërkombëtar: Kosova përdor kodin XK në shumë sisteme, por ky kod nuk është i njëjtë me një kod ISO 3166 “klasik” të dhënë formalisht. Kjo krijon komplikime procedurale dhe teknike në skema ku identifikimi standard i vendit është pjesë e rregullit të funksionimit.
Në fund, kostoja e vonesës paguhet nga qytetarët dhe bizneset: çdo transfer jashtë Kosovës kushton më shumë dhe zgjat më gjatë. Derisa Kosova të sigurojë bazë ligjore të pakontestueshme, përputhje të plotë rregullatore dhe zgjidhje të pengesave faktike, 55 milionë euro në vit do të vazhdojnë të “rrjedhin” në provizione bankare, në vend se të mbeten në ekonominë e Kosovës./lajmishqip.net
