Ish-presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, George H.W. Bush, ishte nga zyrtarët e parë amerikanë që dolën në mbështetje të Kosovës. Presidenti tashmë i ndjerë, në vitin 1992 e kishte kërcënuar Sllobodan Millosheviqin se në rast se shpërthen konflikti në Kosovë, atëherë SHBA do ta përdorë forcën kundër serbëve në Kosovë e Serbi.
Mediumi prestigjioz “The New York Times“, në vitin 1992 e kishte publikuar një artikull të gjatë sa i përket situatës në Kosovë.
Demokracia.com sjell artikullin e plotë, ku ndër të tjerash përmendet edhe letra e presidentit Bush drejtuar Sllobodan Millosheviqit dhe shqetësimi që kishte marrë Dobrica Çosiq nga kjo letër.
Artikulli i vitit 1992, ku përmendet letra e ish-presidentit Bush e vitit 1992:
Presidenti Bush ka paralajmëruar liderët serbë se Shtetet e Bashkuara janë të gatshme të përdorin forcën ushtarake nëse zgjerojnë luftën ballkanike në një krahinë serbe të banuar kryesisht nga shqiptarë etnikë, thanë sot diplomatët.
Si pjesë e një përpjekjeje të administratës së Bushit për të ushtruar presion mbi autoritetet serbe, të cilat janë fajësuar gjerësisht për luftën në Ballkan, paralajmërimi u përcoll gojarisht dhe me shkrim javën e kaluar në Beograd dhe iu drejtua presidentit Slobodan Millosheviq të Serbisë dhe gjeneralit Zivota Panic, komandant i Ushtrisë Jugosllave, thanë diplomatët këtu.
“Në rast të konfliktit në Kosovë, të shkaktuar nga veprimet e Serbisë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të jenë të gatshme të përdorin forcën ushtarake kundër serbëve në Kosovë e Serbi”, thuhet në dokument.
Ndërsa tensionet janë rritur në Kosovë, një provincë dikur autonome ku shqiptarët etnikë përbëjnë 90 për qind të popullsisë, shumë diplomatë kanë frikë se lufta në ish-Jugosllavi mund të përhapet atje dhe të tërheq kombe të tjera në rajon.
Zyrtarëve serbë iu tha gjithashtu se nëse Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara bën thirrje për zbatimin e zonës së ndalim-fluturimit mbi Bosnjë, Shtetet e Bashkuara ishin të përgatitura të përdorin forcën ushtarake për të mbështetur ndalimin.
Në mesazh thuhej gjithashtu se Shtetet e Bashkuara ishin të gatshme të përdorin forcën nëse forcat e Kombeve të Bashkuara sulmoheshin në Bosnje ose nëse ndërhyhnin në përpjekjet e ndihmës.
Z. Bush e paralajmëroi z. Millosheviq kundër provokimit të armiqësive të mëtejshme në Bosnje në emër të serbëve të Bosnjës, të cilët kanë pushtuar rreth 70 për qind të territorit të republikës, tha një zyrtar i Kombeve të Bashkuara dhe një diplomat serb.
I pyetur për mesazhin, një zëdhënës i Shtëpisë së Bardhë tha sot se “ne nuk komentojmë korrespondencën presidenciale apo diplomatike”.
Paralajmërimi i zotit Bush e ka shqetësuar shumë edhe Dobrica Çosiq, sipas diplomatëve këtu.
Z. Çosiq u takua këtë mbrëmje me Cyrus R. Vance, të dërguarin special të Kombeve të Bashkuara, i cili është bashkëkryetar i një konference ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.
Z. Çosiq dhe krerët e dy ish-republikave jugosllave raportuan disa përparime sot, ndërsa u mblodhën këtu për të diskutuar se si t’i jepet fund konfliktit ballkanik.
Takimet filluan mëngjesin e sotëm ndërmjet delegacioneve të kryesuara nga presidentët Franjo Tuxhman të Kroacisë dhe Alija Izetbegoviç i Bosnje-Hercegovinës.
Në diskutim dhe në tryezë ishin hartat e detajuara të Bosnjë-Hercegovinës. Forcat serbe kanë marrë pjesën më të madhe të vendit nga qeveria e udhëhequr nga myslimanët dhe propozimi i paqes kërkon që të krijohet një qeveri qendrore e organizuar lirshëm mbi bazën e barazisë etnike midis serbëve, myslimanëve dhe kroatëve, të cilët gjithashtu kontrollojnë disa territore boshnjake.
Deri më tani ky ka qenë problemi i pazgjidhshëm i Bosnjës, sepse republika e krijuar në vitin 1945 nga komunistët nën Tito ishte 44 për qind myslimanë, 31 për qind serbë dhe 25 për qind kroate para fillimit të luftës.
Vance sheh ‘Progresin’
“Ata bënë përparim”, tha z. Vance pas kryesimit të takimit pesë-orësh me Lord Owen, një i dërguar i Komunitetit Evropian, i cili është bashkëkryetar i konferencës.
“Palët tona u afruan shumë më tepër”, tha z. Tuxhman.
Z. Vance dhe z. Owen thonë se shpresojnë të aranzhojnë një armëpushim në Bosnje, pasuar nga marrëveshje për shumicën etnike në rreth 10 rajone autonome dhe përfundimisht, një kushtetutë të re për republikën e Bosnje-Hercegovinës.
Kjo do të fillonte me një marrëveshje për territorin mes myslimanëve dhe kroatëve. Më pas ata do të takohen me liderin e serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq.
Serbët parashtrojnë kërkesa
Një takim nën kujdesin e Kombeve të Bashkuara të z. Karaxhiq, përfaqësuesve të qeverisë së sapozgjedhur jugosllave dhe liderëve kroatë dhe boshnjakë është planifikuar për në 2 janar. Z. Karaxhiq ia ka paraqitur kërkesat e tij paraprake territoriale z. Vance dhe Lord Owen, tha zyrtari i Kombeve.
Të hënën, Presidenti i Jugosllavisë do të takohet me z. Tuxhman. Boutros Boutros-Ghali, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, do të takohet gjithashtu me drejtorët të hënën.
“Ne po e bëjmë atë hap pas hapi”, tha zoti Vance.
Z. Vance u takua sonte me Ministrin e Jashtëm rus, Andrei V. Kozyrev, i cili ndodhet në Gjenevë për të diskutuar një traktat të kontrollit të armëve me Sekretarin e Shtetit, Lawrence S. Eagleburger. Një zyrtar i Kombeve të Bashkuara tha se zoti Kozyrev dhe presidenti Boris N. Jelcin ishin nën presion të madh nga opozita në Parlamentin rus për të mbështetur serbët si sllavë.