“Kjo është teknologjia e parë në histori që krijon histori,” thotë izrealiti Yuval Harari, një nga intelektualët më të mëdhenj botëror, siç raportohet nga prestigjiozja britanike Telegraph. Ai nënkupton, natyrisht, inteligjencën artificiale. Për Hararin, asgjë nuk mund të ishte një shfaqje më e madhe e fuqisë sesa krijimi i historive. Sepse sipas tij, besimi ynë kolektiv në “histori” – për fenë, financat dhe kombin, ndër të tjera – nxiti dominimin e njerëzimit në Tokë. Paraja, për shembull, na ka lejuar të përparojmë, por çfarë vlere kanë kartëmonedhat nëse tregtari i hedh ato thjesht si një copë letër?
Tani AI mund të thurë magji të tilla, duke treguar se potenciali i teknologjisë për të mirë të madhe dhe dëm të madh, dikur konsideruar i largët dhe teorik, tani është i menjëhershëm dhe real. Kjo është arsyeja pse Harari shtoi emrin e tij në një peticion muajin e kaluar, të nënshkruar nga mijëra ekspertë, duke përfshirë Elon Musk , duke bërë thirrje për një moratorium mbi kërkimin në softuer si Chat GPT dhe modele të tjera të AI, të aftë për të komunikuar me njerëzit në tekst kreativ me nuanca pothuajse shqetësuese.
“Gjenerata e re e inteligjencës artificiale nuk po zgjeron vetëm përmbajtjen e prodhuar nga njerëzit. Mund të prodhojë vetë përmbajtje”, thotë Harari. “Përpiquni të imagjinoni se çfarë do të thotë të jetosh në një botë ku shumica e teksteve dhe melodive, dhe më pas serialet dhe fotot televizive, krijohen nga inteligjenca jo njerëzore,” paralajmëron ai.
Tashmë ekzistojnë shembuj të parëndësishëm. Javën e kaluar, një revistë gjermane u kritikua gjerësisht për publikimin e asaj që dukej të ishte një intervistë ekskluzive me Michael Schumacher, kur në fakt teksti u krijua nga një inteligjencë artificiale që imitonte ish shoferin e paralizuar të garave. Harari sugjeron se inteligjenca artificiale së shpejti do të shkojë shumë më tej, duke evokuar një botë ku “ju hyni në internet dhe debatoni një çështje politike me dikë. Ata madje mund t’ju dërgojnë një video të tyre duke folur. Por nuk ka asnjë person pas saj. Gjithçka është AI.”
“Ky është një kërcënim i veçantë për demokracitë, shumë më tepër se regjimet autoritare. Sepse demokracitë mbështeten në bisedat publike”, thotë Harari. “Demokracia në thelb është një bisedë. Njerëzit flasin me njëri-tjetrin. Nëse AI merr përsipër bisedën, demokracia ka mbaruar.”
“Regjimi nazist bazohej në teknologji si trenat, energjia elektrike dhe radio. Ata nuk kishin mjete si inteligjenca artificiale”, thotë Harari. “Regjimi i ri në shekullin 21 do të ketë mjete shumë më të fuqishme. Pra, pasojat mund të jenë shumë më katastrofike. Kjo është diçka që nuk e di nëse njerëzimi mund të mbijetojë”.
Pasojat edhe më banale kanë potencialin të jenë revolucionare, thotë ai. “Një rrezik tjetër është se shumë njerëz mund të gjenden plotësisht pa punë, jo vetëm përkohësisht, por pa aftësi bazë për tregun e ardhshëm të punës. Mund të arrijmë në një pikë ku sistemi ekonomik i sheh miliona njerëz si krejtësisht të padobishëm. Kjo ka pasoja të rënda psikologjike dhe politike.”
Autonomia e inteligjencës artificiale e bën kërcënimin kaq plural, shpjegon ai. Megjithatë, edhe Harari, i cili ka bërë emër për tema komplekse, duket i frustruar nga paaftësia e tij për t’i bërë ne të tjerët ta kuptojmë atë aq thellë sa ai.
“Ne duhet të kuptojmë se AI është teknologjia e parë në histori që mund të marrë vendime vetë. Ajo mund të marrë vendime për përdorimin e saj. Ajo gjithashtu mund të marrë vendime për ju dhe mua. Ky nuk është një parashikim i së ardhmes. Kjo tashmë po ndodh.”