Më poshtë është një tekst gazetaresk prej rreth 600 fjalësh bazuar në deklaratën e Kadaresë:
Shkrimtari i njohur shqiptar, Ismail Kadare, ka dhënë një intervistë ekskluzive për TV Klan, ku sqaron qëndrimin e tij ndaj Islamit dhe muslimanëve shqiptarë. Kadare, i cili shpesh është akuzuar për qëndrime anti-islamike, hedh poshtë këto pretendime dhe shpjegon kontekstin e deklaratave të tij të mëparshme.
“Si mund të jem unë kundër muslimanëve, kur ata përbëjnë një shumicë të ndjeshme të popullsisë shqiptare?” pyet retorikisht Kadare. Ai thekson se muslimanët shqiptarë janë po aq evropianë sa katolikët, ortodoksët apo ateistët, dhe se nuk përbëjnë pengesë për integrimin e Shqipërisë në Evropë.
Shkrimtari i famshëm shpjegon se kritikët e tij bazohen kryesisht në një bisedë që ai ka pasur me ish-presidentin komunist të Shqipërisë, Ramiz Alia, rreth viteve 1989-1990. Kadare pranon se deklarata e tij në atë kohë ishte e pakujdesshme dhe e gabuar.
“Unë i thashë Ramiz Alisë në një kontekst jozyrtar: ‘Ngase jemi një vend ku feja është totalisht e ndaluar, katolikët dhe ortodoksët t’i hapin kishat, po të duan edhe muslimanët le t’i hapin edhe ata xhamitë, megjithëse unë besoj se dal nga dal, muslimanizmi do zbehët në Shqipëri’,” rrëfen Kadare.
Ai thekson se ky mendim ishte i gabuar dhe se koha e ka dëshmuar këtë. Gjithashtu, Kadare vë në dukje se biseda u zhvillua në një kontekst tërësisht abstrakt, në një periudhë kur feja nuk ekzistonte zyrtarisht në Shqipëri.
“Është bërë në një kohë kur një shkrimtar i thotë një shefi komunist, i cili ishte një nga armiqtë më të mëdhenj të fesë,” shpjegon ai, duke nënvizuar ironinë e situatës.
Kadare shpreh irritim ndaj intelektualëve shqiptarë që e kanë akuzuar atë si anti-islamik bazuar vetëm në këtë deklaratë. “Shiko se çfarë bën shqiptari i ligë, intelektuali i lig shqiptar, e gërmon të keqen,” thotë ai me zhgënjim.
Shkrimtari i shquar thekson se vetë e ka treguar këtë histori dhe pranon gabimin e tij. “Nuk dua ta mbroj, është e gabuar, e pakujdesshme nga ana ime, jo korrekte,” pohon ai, duke shtuar se e ka përsëritur këtë pranim disa herë.
Në përfundim, Kadare shpreh keqardhje që kjo deklaratë e vetme, e bërë në një kontekst specifik historik, vazhdon të përdoret për ta portretizuar atë si anti-islamik. Ai rithekson se kurrë nuk ka qenë kundër muslimanëve apo Islamit në përgjithësi, por përkundrazi, i konsideron ata si një pjesë integrale dhe të barabartë të shoqërisë shqiptare.
Kjo intervistë ofron një perspektivë të re mbi qëndrimin e Ismail Kadaresë ndaj Islamit dhe muslimanëve shqiptarë, duke hedhur dritë mbi një debat që ka zgjatur me vite në skenën intelektuale shqiptare.
Më poshtë e keni deklaratën komplete të Kadaresë si dhe videon ku mund ta dëgjoni të njëjtën:
“ Si mund të jem unë kundër muslimaneve, kur muslimanet në trojet shqiptare përbejnë një shumicë të ndjeshme të popullsisë shqiptare, si mund të jem unë kundër kësaj pjese të popullit tim, kjo është absurd, kam thënë një gjë, qe muslimanet shqiptar janë po aq evropian, sa katolikët, sa ortodokset sa ateistet, dhe absolutisht nuk janë pengesë për tu future në Evropë, por kanë po aq merita sa kanë edhe tjerët. Pra kjo është teza ime që kam thënë, dhe të thuash se kjo është anti-muslimanizëm, është maskarallëk, ku kapën kritikuesit e mi që më thonë se je kundra islamit dhe muslimaneve?! Ata kapen në një bisedë që kam bërë unë me Ramiz Alinë në vitet 1989 ose 1990, s’me kujtohet mire, dhe shiko se çfarë bënë shqiptari i ligë, intelektuali i lig shqiptar, e gërmon të keqen, atë bisedë e kam treguar unë dhe se ka thënë asnjëri tjetër, dhe është një bisede e imja, në kontekstin e asaj kohe, dhe nuk dua ta mbroj, është e gabuar, e pa kujdesshme nga ana ime, jo korrekte, pra e gabuar. Unë në atë kohë kam folur me shefin e shtetit, Ramiz Alia, dhe i kam bërë disa kërkesa për demokracinë, dhe midis tyre hapet puna e fesë ku unë i them Ramiz Alisë në një kontest komplet jo – zyrtar: ‘Ngase jemi një vend ku feja është totalisht e ndaluar, katolikët dhe ortodoksët ti hapin kishat, po të duan edhe muslimanet le t’i hapin edhe ata xhamitë, megjithëse unë besoj, i thash atij, se ndal nga dal, muslimanizmi do zbehët në Shqipëri’, siç e thash ky është një mendim jo korrekt, dhe i gabuar i imi, të cilin edhe ma dëshmoi koha që është i gabuar, por është bërë në një kontekst tërësisht abstrakt, në një kohë kur feja nuk ekzistonte në Shqipëri, ku një shkrimtar, i thotë një shefi komunist, i cili ishte një nga armiqtë më të mëdhenj të fesë, pra vet unë e kam treguar këtë histori, e si i jepni tash kaq rendësi se Ismail Kadare qenka kundër fesë Islame, kundër muslimanve, pra argumenti i vetëm që mua më kanë bërë anti-islamist, është ky, dhe e them për të tretën herë, ishte një bisedë e gabuar dhe një mendim i gabuar i imi!”
@dplusks Ismail Kadare – Si mund të jem unë kundër muslimanëve kur ata përbëjnë shumicën e ndjeshme të popullit tim….#Ismail #Ismailkadare ♬ original sound – DesignPlus