Për herë të parë, ish-kryeministri izraelit Ehud Olmert ka zbuluar hartën e ofertës së tij për një zgjidhje me dy shtete, të propozuar në vitin 2008 për presidentin e Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas. Plani parashikonte që palestinezët të merrnin 95.1% të Bregut Perëndimor dhe Gazës, me një shkëmbim të barabartë toke me Izraelin.
Detajet e kësaj oferte kanë qenë të njohura kryesisht përmes një versioni të vizatuar me dorë nga Abbas, por për herë të parë, Olmert ka publikuar hartën zyrtare në dokumentarin e BBC-së, “Izraeli dhe Palestinezët: Rruga drejt 7 tetorit”.
“Në 50 vitet e ardhshme nuk do të gjeni një lider tjetër izraelit që të ofrojë këtë propozim. Nënshkruaje dhe le të ndryshojmë historinë!” – i kishte thënë Olmert Abbasit. Megjithatë, Abbas refuzoi ta firmoste marrëveshjen para se ta kthente për shqyrtim në Ramallah.
Sipas hartës, Izraeli do të ruante kontrollin mbi bllokun e vendbanimeve Gush Etzion, qytetin Ma’ale Adumim dhe një pjesë të Arielit në Bregun Perëndimor, ndërsa në këmbim do t’i jepte tokë shtetit të ardhshëm palestinez. Propozimi përfshinte edhe ndërtimin e një tuneli për të lidhur Gazën me Bregun Perëndimor.
Një nga pjesët më delikate të ofertës ishte ndarja e Jerusalemit. Olmert sugjeroi që qyteti të ndahej në katër lagje, ku palestinezët dhe izraelitët do të kishin kontroll të ndarë. Ai gjithashtu ofroi heqjen dorë nga sovraniteti izraelit mbi Malin e Tempullit dhe Qytetin e Vjetër, duke propozuar që Pishina e Shenjtë të vihej nën një kujdestari ndërkombëtare të përbërë nga Izraeli, Autoriteti Palestinez, Jordania, SHBA-ja dhe Arabia Saudite.
Megjithatë, oferta nuk u mor seriozisht nga palestinezët. Ish-shefi i kabinetit të Abbasit, Rafiq Husseini, deklaroi se Olmert ishte i përfshirë në një skandal korrupsioni dhe pritej të jepte dorëheqjen, ndaj palestinezët dyshuan në fuqinë e tij për ta zbatuar marrëveshjen.
“Është për të ardhur keq që Olmert, sado i sjellshëm të ishte, ishte një ‘pato e plagosur’ dhe për këtë arsye nuk u arrit asnjë marrëveshje,” tha Husseini.
Kjo ofertë mbetet një moment kyç i paqes së dështuar mes Izraelit dhe Palestinës, ndërsa konflikti vazhdon të mbetet një nga çështjet më të ndjeshme në politikën botërore.