“Unë mendoj se askush në Serbi nuk ka një pasqyrë të plotë të asaj që po ndodh në Kosovë. Një pjesë të së vërtetës e merrni kudo,” tha Dragana Kanjevac nga Beogradi për Radion Evropa e Lirë.
Ajo beson se mediat nuk raportojnë mjaftueshëm objektivisht dhe gjithëpërfshirëse për pozitën e komunitetit serb në Kosovë, si dhe për ngjarjet atje.
“Askush nuk i jep të gjitha informacionet, dhe është një nyje gordiane afatgjatë, e cila në vend që të zgjidhej dhe të qetësohej, u shtrëngua gjithmonë nga të gjithë. Njerëzit që jetojnë atje janë fatkeqësisht viktima të kësaj,” shton ai.
Vlada Leshiq nga Beogradi beson se nuk ka një pasqyrë të plotë të situatës dhe ngjarjeve në Kosovë.
“E vetmja pamje që mund të krijojmë është nëse dikush njeh dikë në Kosovë apo ka familje, dhe më pas e zbulojmë nga dora e parë ose ndoshta nga dora e dytë”, thotë ai.
Ngjashëm mendon edhe bashkëqytetari i tij Veljko Neshiq, i cili thotë se arrestimin e katër të rinjve më 10 shtator në veri të Kosovës e ka marrë vesh përmes rrjeteve sociale.
“Unë e di që ka pasur disa arrestime në veri të Kosovës. Disa djem janë arrestuar për shkak të ndonjë lëvizjeje verbale, të cilën ne nuk e kemi kuptuar apo çfarë ka ndodhur në të vërtetë,” tha ai
Katër të rinj janë arrestuar në Mitrovicën e Veriut për “sulm ndaj zyrtarit” dhe u është caktuar masa e paraburgimit.
Policia e Kosovës ka deklaruar se ka fyer dhe sulmuar dy policë, njëri prej të cilëve ka mbetur i plagosur dhe se më pas janë larguar nga vendi i ngjarjes.
Shumica e mediave të Beogradit kanë raportuar për këtë, duke u mbështetur në radhë të parë në deklaratat e zyrtarëve serbë dhe interpretimin e tyre për atë që ka ndodhur.
Edhe pse nuk specifikoi se çfarë do të thoshte, presidenti serb Aleksandar Vuçiq tha të njëjtën ditë se Serbia “nuk do të lejojë pogromin dhe persekutimin e popullatës serbe dhe është fare e qartë se ky është bërë qëllimi i vetëm i qeverisë së Kurtit”.
Ndër titujt që mund të lexohen më vonë në tabloidet dhe portalet e internetit serbe janë: “Kurti mburret në Kosovë dhe me radhë arrestohet”, “Kurti nuk ndalet së terrorizuari serbët”.
Rade Veljanovski, profesor në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd, i tha Radios Evropa e Lirë se “në Serbi çdo ditë po riprodhohet narrativa se dikush dëshiron të dëbojë serbët dhe të shkatërrojë tërësisht komunitetin serb në Kosovë”.
Ai thotë se çfarë mendojnë dhe çfarë kanë për të thënë autoritetet e Kosovës për një problem mund të merret vetëm nga media të caktuara. Megjithatë, vëren ai, këto media zakonisht nuk kanë ndikim të madh në Serbi.
“Tabloidët dhe mediat me mbulim kombëtar janë pjesë e aparatit propagandistik të pushtetit serb, ata e dinë se çfarë është puna e tyre dhe kjo është një shpërfillje e plotë e standardeve profesionale dhe etike të gazetarisë”, konsideron ai.
“Rrallë dëgjojmë anën tjetër”
Veljanovski thekson se, sidomos kur bëhet fjalë për çështjet që kanë të bëjnë me Kosovën, është jashtëzakonisht e rrallë që publiku serb të dëgjojë palën tjetër dhe argumentet e saj.
“Dhe ky duhet të jetë rregulli bazë i gazetarisë, pavarësisht se çfarë interesi ka të bëjë,” thotë ai.
“Kur katër të rinj serbë janë arrestuar nga policia, dikush ju thotë se kanë provokuar, madje kanë sulmuar fizikisht një polic. Në anën tjetër, dikush e mban të heshtur”, tha Veljanovski.
Ai thotë se çfarë mendojnë dhe çfarë kanë për të thënë autoritetet e Kosovës për një problem mund të merret vetëm nga media të caktuara. Megjithatë, vëren ai, këto media zakonisht nuk kanë ndikim të madh në Serbi.
“Këto janë kryesisht media që nuk mund të dëgjohen, shihen, lexohen në të gjithë territorin e Serbisë dhe kanë më pak ndikim se ato media që raportojnë në mënyrë të njëanshme dhe që praktikisht lejojnë të dëgjohet vetëm njëra palë, dhe kjo është pala serbe që ndonjëherë ka të drejtë. , dhe ndonjëherë nuk është fare”, vlerësoi Veljanovski.
Aleksandar Popov nga Qendra joqeveritare për Rajonalizëm vëren se mediat pro-qeveritare nuk janë vetëm jo objektive kur bëhet fjalë për Kosovën.
“Këtu kemi raportim të njëanshëm për gjithçka që ndodh në Serbi, por edhe në rajon. Pra, publikohet ajo që mendojnë përfaqësuesit e qeverisë sonë, por kjo është arsyeja pse ne nuk e kemi anën tjetër të medaljes,” tha ai.
Si paraqitet gjendja në Kosovë?
Profesori i FPN-së, Rade Veljanovski, beson se shumica e banorëve serbë nuk marrin informacion real për atë që po ndodh në Kosovë.
“Situata në Kosovë në tërësi, e veçanërisht rrethanat në të cilat jeton komuniteti serb atje, janë paraqitur në atë mënyrë që duhet të mobilizojë publikun vendas në Serbi për një solidaritet absolut me ata njerëz, edhe kur nuk është tërësisht parimor” thotë ai.
Ai shton se mediat pro regjimit “ekskluzivisht flasin për vuajtjet e serbëve”, por jo për shkaqet që kanë çuar në to.
“Prandaj, ajo që ndodhi në fund të viteve 1980, e veçanërisht ajo që ndodhi në vitet 1990, po injorohet. Përgjegjësia dhe faji i Serbisë për një situatë të tillë po injorohet”, vëren Veljanovski.
Pas raportimeve të shumta për shkelje të të drejtave të njeriut, eksod dhe krime nga forcat ushtarake dhe policore serbe kundër popullatës shqiptare në Kosovë, NATO filloi më 24 mars 1999, bombardimin e Republikës Federale të Jugosllavisë (FR).
Bombardimet përfunduan me nënshkrimin e Marrëveshjes së Kumanovës më 9 qershor të po këtij viti, e cila i dha fund luftës në Kosovë në të cilën u vranë më shumë se 13.000 njerëz dhe më shumë se 6.000 u zhdukën.
U nënshkrua rezoluta 1244 e OKB-së, e cila themeloi një administratë territoriale ndërkombëtare në Kosovë. Kjo u pasua me tërheqjen e ushtrisë dhe policisë serbe nga Kosova dhe hyrjen e trupave ndërkombëtare të NATO-s në Kosovë.
“Të gjithë kalojnë mbi të gjitha dhe pastaj vazhdimisht janë të tronditur, “Ah, shikoni çfarë po i bëjnë popullit tonë”, thekson Rade Veljanovski.
Cilat janë pasojat?
Aleksandar Popov nga Qendra për Rajonalizëm thotë se aktualisht ka një pasqyrë të njëanshme në mesin e qytetarëve të Serbisë të cilët më së shumti ndjekin mediat që janë nën kontrollin e qeverisë.
“Qëllimi i qeverisë është të errësojë tablonë reale të asaj që ka ndodhur në të vërtetë, të balancojë qeverinë, të dërgojë një mesazh për publikun vendas dhe mesazhe të tjera për Perëndimin”, thotë ai.
“Si rezultat kemi deklarata ekstremiste, kryesisht nga njerëz që nuk kanë qenë kurrë në Kosovë. E gjithë kjo krijon një atmosferë në opinion që nuk shkon në drejtim të vlerësimit real të situatës, por nxit diçka që nuk është. realiste”, beson Popov.
Ai shton se do të ishte mirë që publiku në Serbi të kishte “pamje nga të dyja anët”.
“Pamja nga Beogradi, pamja nga Prishtina dhe pastaj mund të nxirren përfundime se cila është e vërteta dhe gjendja reale në gjithë këtë”, tha Popov.
Kosova shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008, të cilën Serbia nuk e njeh dhe e konsideron si pjesë të territorit të saj.
Zyrtarët nga Beogradi dhe Prishtina kanë zhvilluar dialog për normalizimin e marrëdhënieve për më shumë se një dekadë, dhe Kosova ka institucionet e veta, forcat e sigurisë dhe është anëtare e disa organizatave ndërkombëtare, edhe pse ende nuk ka një ulëse në Kombet e Bashkuara.
Pavarësia e Kosovës është njohur nga më shumë se 100 shtete, duke përfshirë SHBA-në dhe shumicën e vendeve të Bashkimit Evropian. Pavarësia e Kosovës nuk është njohur nga pesë anëtarë të Bashkimit Evropian: Greqia, Spanja, Rumania, Sllovakia dhe Qiproja.